Hieronder volgt een korte beschrijving van hoe de wetenschap werkt, en de overeenkomsten en verschillen tussen Expeditie Moendoes en wetenschap. Deze informatie kan als achtergrond gebruikt worden bij de nabespreking in de klas.
Onderzoekende houding. Wetenschappers stellen voortdurend allerlei vragen. Ze proberen de wereld om hen heen te begrijpen. In Expeditie Moendoes staan allerlei vragen over de planeet eveneens centraal. In werkelijkheid krijgen wetenschappers natuurlijk geen kant-en-klare onderzoeksvragen aangereikt. Die bedenken ze zelf.
Publiceren. Wetenschappers maken de resultaten van hun onderzoek bekend door ze te publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift. Wetenschappelijke kennis is dus openbaar. Dit is vergelijkbaar met de antwoorden, die ook voor iedereen beschikbaar worden. Pas als resultaten gepubliceerd zijn, tellen ze echt mee. Wetenschappelijke artikels zijn namelijk peer reviewed: manuscripten met onderzoeksbevindingen worden voor publicatie nagekeken en beoordeeld door collega-wetenschappers.
Reviewers. Voordat een artikel daadwerkelijk wordt gepubliceerd, stuurt het tijdschrift het eerst op naar enkele andere onderzoekers, vaak zonder dat deze bekend zijn voor de auteur. Deze reviewers kijken het na en beoordelen of het onderzoek goed is uitgevoerd (denk aan controleproeven en rekenfouten) en de conclusies onderbouwd. Dit is te vergelijken met de spelleider die controleert of een team het juiste antwoord heeft gevonden, voordat het antwoord gepubliceerd mag worden.
Voortbouwen op bestaande kennis. Sommige van de moeilijkere vragen in Expeditie Moendoes zijn maar vlot te beantwoorden met behulp van de antwoorden op andere vragen. Dat is in werkelijkheid ook zo. Een onderzoeksvraag bouwt voort op bestaande kennis. Ook Isaac Newton zei: ‘Als ik misschien wat verder heb kunnen kijken, dan is dat omdat ik op de schouders van reuzen kon staan.’
Documenteren hoe je eraan komt.In een publicatie vertellen wetenschappers niet enkel hun onderzoeksresultaten, als beweringen, maar beschrijven ze ook exact hoe het onderzoek is gevoerd. Zo kunnen collega-wetenschappers precies volgen waarom ze tot die conclusies kwamen. Later kunnen andere onderzoekers dankzij die beschrijving hetzelfde onderzoek opnieuw uitvoeren om te onderzoeken of het resultaat hetzelfde is (replicatie-onderzoek). Daarom vraagt de spelleider in Expeditie Moendoes bij elk antwoord om te staven hoe je ertoe gekomen bent.
Samenwerken. Wetenschappers werken zelden helemaal alleen. Daarom mogen leerlingen ook in Expeditie Moendoes in team werken. Onderzoek doen kost vaak veel tijd (denk aan het uitvoeren van experimenten) en samen weet je meer dan alleen. Onderzoekers met verschillende kennisachtergronden bieden verschillende invalshoeken: interdisciplinair onderzoek. Bovendien werken wetenschappers ook nog eens indirect samen doordat ze verder bouwen op de resultaten van anderen.
Competitie. Natuurlijk is er binnen de wetenschap ook competitie, want slechts een klein deel van alle jonge onderzoekers blijft een hele carrière in de wetenschap en wordt professor. Die competitie gaat vaak om publicaties, net als in Expeditie Moendoes.
Vakgebieden. Binnen de wetenschap zijn heel veel verschillende vakgebieden te onderscheiden, waarvan een aantal ook terug te vinden is in de bronnen en vragen van het spel: taalwetenschappen, cultuurwetenschappen, geschiedenis, aardrijkskunde, biologie, natuurkunde en wiskunde. Soms moet je in Expeditie Moendoes inzichten uit verschillende disciplines combineren. Dat wordt interdisciplinair onderzoek genoemd.
Specialisatie. Wetenschappers zijn vaak in één vakgebied heel erg goed. Het is nu eenmaal gemakkelijker om vragen te beantwoorden over iets waarover je al heel wat weet. Hoewel leerlingenteams alle mogelijke vragen krijgen, zullen ze over het ene kennisgebied van Moendoes meer weten dan over het andere.
Geen ‘juiste’ antwoorden. Er zijn natuurlijk ook verschillen tussen Expeditie Moendoes en de echte wetenschappelijke wereld. Bijvoorbeeld bij het controleren van de antwoorden. Op school en in het spel gaat het om het weten van het juiste antwoord: het is goed of het is fout. In de wetenschap kan dat meestal niet: je kunt nooit zeker weten of een antwoord klopt. Wetenschap is gebaseerd op voortschrijdend inzicht en mensenwerk. Het komt dus voor dat gepubliceerde kennis later toch niet juist blijkt te zijn. Daarom gaat het in de wetenschap altijd om het zoeken en verdedigen van het best mogelijke antwoord dat we nu kunnen geven.